Podatek VAT – co należy wiedzieć?

VAT to najczęściej opłacany podatek, który jednocześnie jest czymś przezroczystym dla konsumentów – wielu z nich nie ma świadomości, że także robią zakupy, przekazują państwu daninę. Przytaczamy zatem najważniejsze informacje o tym podatku.

Podatek VAT – co to jest?

VAT to skrót angielskiego określenia value-added tax, czyli „podatek od wartości dodanej”, „podatek pośredni”. W Polsce określa się go mianem podatku od towarów i usług, stąd inny popularny skrót: PTU, który możemy dostrzec np. na paragonach.

Podatek VAT jest opłacany przez konsumenta, czyli nabywcę dóbr – wspomnianych już towarów i usług. Konsumentem może być zarówno osoba fizyczna, jak i przedsiębiorca czy firma. Wartość podatku VAT jest doliczona do kwoty netto, czyli kosztu zakupowanego dobra – następnie sprzedawca przekazuje go do właściwego urzędu skarbowego. W ten sposób PTU jest „niedostrzegalny ekonomicznie” dla przedsiębiorcy, ponieważ jego rola ogranicza się tylko do pośredniczenia w przekazywaniu kwoty podatku.

Przedsiębiorca może odliczyć wartość podatku VAT, jeśli zapłacił go innemu przedsiębiorcy, ponosząc koszty prowadzenia swojej działalności. Przedsiębiorca może też skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT.

Jakich towarów i usług dotyczy PTU?

Podatkiem VAT obkłada się właściwie wszystkie grupy towarów i usług. Istnieje kilka grup, które się z niego zwolnione (np. usługi edukacyjne), jednak co do zasady są to wyjątki. Warto przy tym pamiętać, że podatek VAT dotyczy również:

• odpłatnej dostawy towarów,
• towarów objęte remanentem likwidacyjnym,
• eksportu towarów,
• importu towarów na terytorium kraju,
• wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
• wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów.

Podatek VAT – najważniejsze pojęcia

Cena netto – wartość towaru stanowiąca podstawę opodatkowania.

Cena brutto – wartość towaru z doliczoną do niego odpowiednią stawką PTU.

Stawki VAT – w Polsce obowiązują cztery stawki VAT w zależności od grupy towarów i usług. Wynoszą one 23% (stawka podstawowa), 8% (stawka obniżona), 5% (stawka obniżona) i 0% (stawka dla wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz eksportu towarów).

VAT należny – to taka kwota zobowiązania VAT, która powstaje w momencie wystawienia faktury. Taką kwotę należy wpłacić do właściwego urzędu skarbowego w terminie do 25 dni kolejnego miesiąca.

VAT naliczony – to kwota, o którą podatnik może obniżyć wartość podatku VAT wynikającą ze złożonej deklaracji VAT. W takim przypadku do urzędu skarbowego należy przelać nadwyżkę podatku należnego nad naliczonym.

Podatnik VAT – przedsiębiorca lub firma, która przekazuje wartość podatku VAT do urzędu skarbowego.